شبهه جیش یا همان سپاه یمن در واقع بحثی است که از اوسط یا اواخر قرن پنجم توسط اندیشمندان اهل سنت در مواجهه با دیدگاه های قطعی که علمای اهل شیعه در موضوع خبر غدیر داشتند و این خبر را بر ولایت بلافصل امام علی (ع) معنا می کردند، وارد شد و بعد از اینکه آنها نتوانستند در خصوص صدور این خبر خدشه ایجاد کنند چرا که این خبر از حیث معیارهای کمّی در نقل حدیث، صد درصد متواتر و قطعی است و می توان با قطع یقین گفت این عبارت:"مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ" از دو لب مبارک پیامبر(ص) خارج شده و این دسته اخبار که تعداد 110 تن از صحابه آن را نقل کرده باشند و متواتر باشد، بسیار کم و محدود است و در کل منابع جهان شیعه و سنی هیچ خبری به اندازه خبر غدیر از مسلمات مشهور و متواتر نیست. اندیشمندان آنها که مشاهده کردند درباره صدور خبر غدیر نمی توانند مقاومت کنند، در خصوص دلالت و معنای این خبر بحث هایی مطرح کردند و گفتند واژه مولا در لغت معنای متعدد دارد و می تواند معنایی غیر از سرپرست و امام به کار رفته باشد. با این رویکرد آنها به دنبال راهی بودند که ظهور کلام پیامبر (ص) را در معنایی دیگر جلوه دهند. آمدند و گفتند حضرت علی(ع) از یمن خود را به حجة الوداع رساندند و شکایتی از او در تاریخ در سپاه یمن وجود دارد و خبر غدیر و کل واقعه آن را به دفاع پیامبر (ص) از امام علی(ع) در برابر سپاه یمن معنا کردند و گفتند مردم چون از ایشان شکایت کرده بودند، پیامبر (ص) از ایشان دفاع کرده و خواستند بگویند علی (ع) را دوست بدارید، بنابراین واژه مولا در اینجا بر وجوب دوست داشتن و حب علی (ع) دلالت می کند.
باید گفت واقعه غدیر در سال 10 هجری اتفاق می افتد، اما به نظر می رسد اولین کسی که این شبهه را مطرح می کند، ابوبکر احمد بن حسین بیهقی متوفی 458 هجری است یعنی بعد از گذشت 450 سال از واقعه غدیر تازه دلالت یک خبر متواتر از پیامبر (ص) برای مسلمانان روشن شده است! و پیامبر(ص) مطلبی را گفته اند که یک نفر از مسلمین بعد از 450 سال مقصود او را فهمیده و آن همه صحابه ای که آن روز در غدیر خم نزد پیامبر (ص) بوده و روایت را شنیده بودند، نفهمیدند مقصود پیامبر (ص) چیست!!!

در این رابطه پاسخ ها به دو دسته تقسیم می شود؛ نخست باید بررسی کرد آیا وقتی تاریخ را ملاحظه می کنیم این شبهه قابل دفاع و وارد شدن به واقعه غدیر است یا خیر؛ دوم این خبر از جهت حجیت باید بررسی شود.
اما از جهت تاریخی آن شکایتی که از حضرت علی (ع) مطرح شد در سال هشتم هجری بود که به گوش پیامبر (ص) رساندند و پیامبر (ص) نیز از آن دفاع کردند و حرفی باقی نماند و زینی دهلان، مفتی مکه مکرمه، از بزرگان اهل سنت در کتاب سیره نبوی جلد 2 صفحه 371 می‌گوید: شکایت سپاه یمن دو سال قبل از حادثه غدیر بوده است و در سال نهم و دهم هم هیچ شکایتی نبود جز در سال دهم که یکی دو نفر شکایتی خصوصی مطرح کردند آن هم اینکه حضرت (ع) چرا سوار شترهای غنیمتی نمی شوند؛ دلیلی ندارد که پیامبر(ص) جماعتی را در غدیر خم معطل کنند تا به شکایت آن یکی دو نفر یمنی در ملاء عام پاسخ دهند ضمن اینکه اخبار حاکی از این است که آن زمان حجاج یمنی از سپاه اسلام خارج شده بودند. بنابراین این شبهه از نظر تاریخی به هیچ وجه قابل دفاع نیست. همچنین در معجم اوسط طبرانی جلد 6 صفحه 163 نقل شده که شکایت سپاه یمن در مدینه بوده و ارتباطی به مکه و واقعه غدیر نداشته است.
خود وهابیت هم قبول دارند متکلم وقتی عبارتی می گوید که دو معنا دارد، معنایی قبول است که مخاطب آن را برداشت و درک می کند، بنابراین فهم صحابه در اینجا سند است آنها موضوع امامت را فهمیدند و نشانه آن حرکت خلیفه دوم است که به پس از اعلان پیامبر(ص) نزد حضرت علی (ع) حاضر شده و به آن حضرت (ع) تبریک می گویند. "اصبحت: مولا شدی"
خبر غدیر آن قدر به ضرر وهابیت است که سو استفاده کردن از آن دشوار است. تنها تلاش آنها این است که دلالت آن را زیر سوال برده بگویند منظور از مولا در اینجا دوستی و مودت است اما اینها نمی دانند اگر این معنا را هم بپذیریم، باز وهابیت با مشکل مواجه می شود. بر فرض اینکه مولا در اینجا به معنای دوستی در نظر گرفته شود، مگر طلحه، زبیر، معاویه، عمروعاص، عایشه و ... در غدیر خم نبودند که پیامبر (ص) این دعا را که قطعا مستجاب است، بر زبان جاری کرد؟ پس چرا این افراد با حضرت علی (ع) جنگیدند؟ چطور خلاف نص پیامبر(ص) که توصیه به دوستی علی (ع) کرد، با ایشان عداوت ورزیده و خلاف سخن پیامبر و حدیث متواتر عمل کردند؟ آیا خلاف سخن پیامبر (ص) عمل کردن جز کافر شدن نیست؟ پس چرا عده ای از مسلمانان به سراغ این افراد رفته و با آنها پیمان بستند؟ بنابراین اگر ولایت را به معنای دوستی هم تعبیر کنیم، باز وهابیت دچار مشکل دیگری می شود.
اما آنچه در پاسخ کلی علمای شیعه وجود دارد این است طبق قرائن تاریخی مقامیه و مقالیه در خبر غدیر ثابت می شود واژه مولی منهای هر قرینه دیگری فقط یک معنا دارد که آن هم سرپرست و امام و ولی است البته در این مورد بطور مفصل در قسمتهای بعدی بحث خواهد شد و در این قسمت تنها شبهه سپاه یمن بطور قطع رد می شود.

در قسمتهای بعدی هم همراه ما باشید و ما را از نظرات خود محروم نکنید

موضوع قسمت بعدی: علّت بزرگداشت واقعه غدیر پس از گذشت سالها

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته